Bài 1: Trạng nguyên nhỏ tuổi trang 46 Tiếng Việt 5 - Chân trời sáng tạo tập 1: Cuộc đời của vị trạng nguyên ra sao?...

Câu hỏi:

Trả lời câu hỏi Khởi động trang 46

Nói 1 – 2 câu giới thiệu một vị trạng nguyên của nước ta mà em biết.

Hướng dẫn giải :

Em dựa vào kiến thức của bản thân, giới thiệu một vị trạng nguyên của nước ta mà em biết.

Gợi ý:

- Tên, tuổi, quê quán của vị trạng nguyên.

- Cuộc đời của vị trạng nguyên ra sao?

Lời giải chi tiết :

Mạc Đĩnh Chi – người làng Lũng Động, huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương ngày nay. Nhà nghèo, cha mất sớm, ông sống bằng nghề kiếm củi nuôi thân. Vốn là người có tư chất thông minh, linh lợi, ông sớm nhận ra rằng chỉ có con đường học tập thành tài mới thoát khỏi cảnh nghèo khó đó. Chính vì thế mà ông ra sức học tập. Đến năm Giáp Thìn 1304, ông đỗ Trạng Nguyên.

Câu hỏi:

Trả lời câu hỏi 1 Bài đọc trang 46, 47

Trạng nguyên nhỏ tuổi

Nguyễn Hiền quê ở làng Dương A, huyện Thượng Hiền, phủ Thiên Trường. Từ bé, cậu đã thể hiện tư chất vượt trội, học đâu hiểu đó, nên được mệnh danh là thần đồng.

Nhờ trí tuệ tinh thông, Nguyễn Hiền đỗ trạng nguyên khi mới mười hai tuổi. Nhà vua thấy Trạng còn nhỏ nên cho về nhà ba năm để học lễ. Một lần, triều đình tiếp sứ thần nhà Nguyên. Nghĩ rằng nước Đại Việt không có người tài, sứ thần bèn thách đố vua quan nhà Trần xâu sợi chỉ qua vỏ một con ốc xoắn nhỏ xíu.

Vua Trần Thái Tông truyền cho các quan tìm cách xâu chỉ qua vỏ ốc. Họ loay hoay tìm mọi cách nhưng không ai xâu được. Chợt nghĩ đến vị trạng nguyên nhỏ tuổi, Vua sai một viên quan về làng Dương A gặp Nguyễn Hiền để hỏi ý kiến.

Vừa đến đầu làng, viên quan gặp ngay một đám trẻ chăn trâu. Trong đó, có một cậu bé mặt mũi khôi ngô đang chỉ cho các bạn nặn voi bằng đất.

Viên quan đoán cậu bé ấy là trạng Hiền nhưng vẫn ra một vế đối để thử tài. Trạng nhanh chóng đáp lại bằng một về đối cứng cỏi. Viên quan phục lắm.

Biết chắc đây là người cần tìm, viên quan truyền lại ý Vua. Không cần nghĩ lâu, Nguyễn Hiền bày cho các bạn cùng hát:

Tích tịch tình tang

Bắt con kiến càng buộc chỉ ngang lưng

Bên thì lấy giấy mà bưng

Bên thì bôi mỡ kiến mừng kiến sang.

Quan nghe xong, biết đây chính là câu trả lời triều đình cần, bèn cáo từ trạng Hiền rồi vội vã về kinh.

Nhận được vỏ con ốc xoắn có sợi chỉ mảnh xâu qua, sử thần nhà Nguyễn phải bội phục tài trí của người dân Đại Việt.

Ít lâu sau, Vua cho người mang mũ áo trạng nguyên vời Nguyễn Hiền về triều giúp nước.

Theo Truyện danh nhân Việt Nam

- Làng Dương A, huyện Thượng Hiền, phủ Thiên Trường: nay là thôn Dương A, xã Nam Thắng, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định.

- Tinh thông: hiểu biết tường tận, thấu đáo và có khả năng vận dụng thành thạo.

- Bội phục: cảm phục sâu sắc.

1. Hai đoạn đầu giới thiệu những thông tin gì về Nguyễn Hiền?

Hướng dẫn giải :

Em đọc đoạn văn đầu tiên của bài đọc để tìm câu trả lời.

Lời giải chi tiết :

Hai đoạn đầu giới thiệu quê quán và sự thông minh của Nguyễn Hiền.

Câu hỏi:

Trả lời câu hỏi 2 Bài đọc trang 47

Sứ giả thách đố vua quan nhà Trần làm gì? Vì sao?

Hướng dẫn giải :

Em đọc đoạn văn thứ hai của bài đọc để tìm câu trả lời.

“Nghĩ rằng nước Đại Việt không có người tài, sứ thần bèn thách đố vua quan nhà Trần xâu sợi chỉ qua vỏ một con ốc xoắn nhỏ xíu.”

Lời giải chi tiết :

Sứ giả thách đố vua quan nhà Trần xâu sợi chỉ qua vỏ một con ốc xoắn nhỏ xíu vì nghĩ rằng nước Đại Việt không có người tài.

Câu hỏi:

Trả lời câu hỏi 3 Bài đọc trang 47

Nhờ đâu viên quan nhận ra trạng Hiền?

Hướng dẫn giải :

Em đọc kĩ câu văn: “Vừa đến đầu làng, viên quan gặp ngay một đám trẻ chăn trâu. Trong đó, có một cậu bé mặt mũi khôi ngô đang chỉ cho các bạn nặn voi bằng đất.”

Lời giải chi tiết :

Viên quan nhận ra trạng Hiền nhờ thấy có một cậu bé mặt mũi khôi ngô đang chỉ cho các bạn nặn voi bằng đất.

Câu hỏi:

Trả lời câu hỏi 4 Bài đọc trang 47

Cách xâu chỉ qua vỏ ốc mà Nguyễn Hiền chỉ cho viên quan nói lên điều gì về vị trạng nguyên nhỏ tuổi?

Hướng dẫn giải :

Em đọc kĩ bài đọc, suy nghĩ và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết :

Cách xâu chỉ qua vỏ ốc mà Nguyễn Hiền chỉ cho viên quan nói lên trạng Hiền là người rất thông minh.

Câu hỏi:

Theo em, ý nghĩa của câu chuyện là gì?

Em đọc kĩ bài đọc, suy nghĩ và trả lời câu hỏi.

Hướng dẫn giải :

Em đọc kĩ bài đọc, suy nghĩ và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết :

Ý nghĩa câu chuyện: Người có ý thức tự học, tự mài dũa bản thân mỗi ngày nhất định sẽ gặt hái nhiều thành quả lớn trong tương lai. Muốn tự học, trước hết phải bắt đầu bằng tinh thần ham học hỏi, chủ động tìm thầy hiền trí, sách hay và bạn tốt cùng trau dồi.

Câu hỏi:

Trả lời câu hỏi Cùng sáng tạo trang 47

Kể lại cuộc gặp gỡ với Nguyễn Hiền bằng lời của viên quan.

Hướng dẫn giải :

Em dựa vào nội dung bài đọc, hóa thân thành viên quan và kể lại cuộc gặp gỡ với Nguyễn Hiền.

Lời giải chi tiết :

Khi đến đầu làng, tôi thấy một đám trẻ con chăn trâu trong đó có một cậu bé mặt mũi khôi ngô đang chỉ các bạn nặn voi bằng đất. Thấy vậy, tôt đoán ngay đó là trạng Hiền. Tuy nhiên thấy cậu còn nhỏ quá, tôi bèn nghĩ ra cách thử tài cậu một vế đối. Ai ngờ cậu đối lại được ngay. Tôi phục cậu lắm bèn truyền lại ý Vua. Không cần nghĩ lâu, cậu bày cho các bạn cùng hát câu trả lời. Nghe xong tôi vội về triều đình báo cáo.